Idea niezależności żywieniowej coraz częściej rozpoznaje udział kobiet w produkcji żywności. Dostrzega także palącą potrzebę równej dystrybucji ziemi oraz zapewnienia godnych warunków do produkcji żywności i równego podziału obowiązków między mężczyzn a kobiety.
W wysoce zmechanizowanych sektorach rolnictwa, takich jak produkcja soi lub cukru, najbardziej wykwalifikowane prace wykonywane są przez mężczyzn, podczas gdy kobiety wykonują zadania pomocnicze, tj. sprzątanie i gotowanie. W sektorach takich jak np. przetwórstwo owoców lub produkcja kwiatów, kobiety zatrudniane są ze względu na stereotypowe przypisywanie im zdolności radzenia sobie z „delikatnymi” i precyzyjnymi zadaniami (np. zrywanie owoców). Podział ten nie jest ekonomicznie rekompensowany. W rzeczywistości w produkcji kwiatów zatrudniane są najczęściej młode kobiety. Pracują za mizerną płacę i bynajmniej nie cieszą się prawami pracowniczymi.
Kobiety i dostęp do ziemi
Rozrastający się rynek zaostrza istniejące już nierówności, zarówno te związane z wyzyskiem pracowników w agrobiznesie, jak i te przejawiające się w dostępie do ziemi dla mężczyzn i kobiet. Według FAO, w przypadku galopującej wyprzedaży ziemi, zmniejszenia jej dostępności, męscy członkowie rodzin jeszcze bardziej redukują kobietom dostęp do ziemi. Dzieje się tak zwłaszcza w przypadku kobiet owdowiałych i rozwiedzionych. Pomimo, że średnio stanowią one 43% rolniczej siły roboczej w krajach rozwijających się, kobiety posiadają mniej niż 15% ziemi na świecie. Odmawianie kobietom równego dostępu do ziemi negatywnie wpływa na ich sytuację społeczną, ekonomiczną i polityczną. Ta sytuacja bezpośrednio łączy się z systemem patriarchalnym. System ten zapewnia dziedziczenie ziemi w linii męskiej, podczas gdy kobiety mogą uzyskać dostęp do ziemi jedynie przez swoje męskie potomstwo, męża, ojca i innych męskich członków rodziny. Często mamy do czynienia z sytuacją, w której praca kobiet w rodzinach rolniczych jest znacząco eksploatowana. Patriarchat z ochotą umożliwia kobietom używanie ziemi, czerpiąc korzyści z ich pracy, jednak stanowczo sprzeciwia się aby kobiety tę samą ziemię posiadały. Własność pozostaje w rękach mężczyzn. To oni czerpią korzyści z posiadania ziemi.
Koniecznym jest rozpoznanie i uznanie pracy oraz praw kobiet. Koniecznym jest przemyślenie na nowo polityki społecznej i rolniczej, a także podziału zarobków w gospodarstwach domowych.
Biorąc pod uwagę powyższe, przeprowadzenie reform rolnych zwiększy dostęp kobiet do zarządzania produkcją i ziemią, jednocześnie przyczyniając się do poprawy ich pozycji i decyzyjności w gospodarstwach domowych. Zwiększy ich udział w procesie decyzyjnym i sprawczym w społecznościach.
(Powyższy materiał pochodzi z 6. numeru newslettera sieci Nyéléni)
Porozmawiajmy o prawach farmerek
(Wiedeń, Austria, listopad 2015)
Przemoc nie zawsze jest oczywista. Tradycyjne struktury władzy i posiadania w gospodarstwach rolnych w Austrii naruszają osobiste, ekonomiczne i polityczne prawa kobiet. Wiele z nich, cierpiących z powodu uzależnienia gospodarczego i ucisku, nie jest świadomych, że są ofiarami przemocy – i że są w stanie się przed nią bronić. (Ekonmiczna) Przemoc wobec kobiet jest wciąż tabu na austriackiej wsi.
Kto jest właścicielem gospodarstwa? Kto podejmuje decyzje o inwestycjach? Kto negocjuje? Kto ma dostęp do pieniędzy? Kto reprezentuje gospodarstwo? Kto angażuje się w sprawy polityczne? A kto zajmuje się domem i pracą?
To są kluczowe pytania pod adresem struktury władzy w gospodarstwach rodzinnych i do refleksji nad udziałem kobiet w gospodarce i polityce. Podnoszenie świadomości praw rolniczek jest jednym z zadań grupy roboczej ÖBV-Via Campesina Austria. Grupa została zainspirowana działalnością kobiecej komisji La Via Campesina, a zwłaszcza przez pracę SLG w Galicji (Hiszpania). W 2009 roku rozpoczęła od dyskusji na temat przemocy wobec kobiet pracujących w rolnictwie. Grupa postanowiła skupić się bardziej na przemocy psychicznej, ekonomicznej i strukturalnej, niż fizycznej. Jej głównym celem było podniesienie świadomości na temat praw rolniczek. W tym celu farmerki współpracowały z różnymi ekspertami zajmującymi się prawami kobiet, na przykład kampanią “16 dni przeciwko przemocy wobec kobiet” (http://www.aoef.at/index.php/16-tage-gegen-gewalt). Stworzony został cały pakiet materiałów na ten temat.
Punktem wyjścia był dwuminutowy wideoklip o tytule „Równe prawa w gospodarstwie”. Odnosi się on do praw kobiet dotyczących własności gospodarstwa, podejmowania decyzji o produkcji i wydawaniu pieniędzy, dostępu do pieniędzy, reprezentacji farmy i opieki nad nią. Spot pokazany został ponad sto razy w ramach latającego festiwalu filmowego „Hunger.Macht.Profite”, współorganizowanego przez ÖBV-Via Campesina Austria. W związku z tym film miało okazję zobaczyć tysiące ludzi, wśród nich wielu rolników z całej Austrii.
Ważne informacje pochodzą z pracy magisterskiej pracowniczki socjalnej, która przeprowadziła badania terenowe na temat przemocy wobec kobiet zajmujących się gospodarstwem. Co więcej, opracowała materiały dydaktyczne dla nauczycieli w szkołach rolniczych, aby pomóc im podjąć temat. Przygotowane zostały kampania informacyjna, promocja wideoklipu i materiałów merytorycznych czy ulotka, która definiuje przemoc, pokazuje różne jej formy i daje konkretne przykłady z codziennego życia.
Jeden z numerów magazynu ÖBV (docierającego do tysiąca gospodarstw domowych i rolnych) był w całości poświęcony temu problemowi. Na łamach magazynu kobiety opowiadały o swoich bolesnych doświadczeniach, ale nie zabrakło także artykułów analitycznych i porad, do jakich instytucji mogą zgłosić się kobiety będące ofiarami przemocy. Niestety ÖBV nie zachęcił wielu nauczycieli do skorzystania z materiałów edukacyjnych. Tak pojawił się pomysł, aby pójść do szkół rolniczych i porozmawiać z młodymi ludźmi na temat praw kobiet i mężczyzn na farmie, na temat różnych modeli partnerstwa / relacji między mężem i żoną itp. Innym rozwiązaniem jest zwiększenie świadomości nauczycieli w ramach ich programu nauczania. Oba projekty są nadal w toku.
ÖBV-Via Campesina Austria
Contact: maria.vogt@tele2.at
monika.thuswald@viacampesina.at
źródło: http://viacampesina.org/en/index.php/main-issues-mainmenu-27/women-mainmenu-39/1903-let-s-talk-about-the-rights-of-women-farmers
